Zen

"Hoe zag je gezicht er uit voordat je ouders geboren waren"
Deze 'koan' - oneerbiedig gezegd: een soort raadseltje - blijft maar door mijn hoofd spoken als we na afloop van de proefles ZEN-MEDITATIE naar huis fietsen.
In glossy-tijdschriften zoals Flow en Zin wordt vaak gesproken over een ZEN-MOMENT nemen, op commando van de doe-modus in de zijn-modus.
Dat gaat zo maar niet, daar moet je wel wat voor doen.
Mediteren bijvoorbeeld. Bij elke uitademing tellen: 1, 2, 3 tot 10 en dan weer van voor af aan. Elke keer als je gedachten afdwalen opnieuw beginnen.
Stil worden, even niets, alleen de blik naar binnen richten zonder oordeel.
ZEN is een training in Levenskunst, de kunst van het leven.
Hoe leef ik mijn leven?
Hoe denk ik over mezelf ook als het niet goed gegaan is?
De proefles heeft heel wat vragen bij me opgeroepen en vooral die ene over mijn gezicht voordat mijn ouders geboren waren.
Dat raadsel los je niet in ZEN-MOMENT op!

één 

Nutella

We gingen met de kinderen en kleinkinderen een weekend naar een vakantiehuis en we namen zoveel eten mee, genoeg voor een overwintering. De eerste ochtend ontdekten we echter bij het ontbijt dat er wel pindakaas, appelstroop, jam en hagelslag was, maar geen CHOCOPASTA. Nu kun je wel één ontbijt zonder CHOCOPASTA, maar een heel weekend? Gelukkig was er een 'kampwinkeltje' en daar verkochten ze CHOCOPASTA, tenminste... NUTELLA, oftewel HAZELNOOTPASTA. We, de grote en kleine mensen, keken verlekkerd naar de luxe ogende pot met fraai etiket met - inderdaad - hazelnoten. De grote mensen omdat NUTELLA pure nostalgie was wat wij vroeger maar hoogst zelden aten. En de kleine mensen omdat er niks lekkerder is dan een boterham met CHOCOPASTA van wat voor merk dan ook.
We kochten een pot, aten er van en vonden dat de smaak zo puur was en vanwege de hazelnoten vast heel gezond. Na het weekend belandde de NUTELLA in mijn keukenkast te midden van ordinaire huismerk-CHOCOPASTA
Gister las ik in de krant dat Signor FERRERO overleden was, de man van Mon Chéri, Ferrero Rocher  èn NUTELLA. Wat ik ook las was dat NUTELLA gemaakt is van surrogaatchocola en dat alleen de toevoeging van de hazelnoten het imago van gezond geeft. Toen ik de pot uit het keukenkastje pakte zag ik dat het 57 procent suiker en 30 procent vet bevat en maar 13 procent hazelnoten, net zoveel als in de PLUS-HAZELNOOTPASTA.
Kwestie van marketing en dat kon hij goed die mister NUTELLA.

4

Hij is al bijna 4. Vandaag viert hij alvast zijn verjaardag voor de familie, morgen geeft hij zijn kinderfeestje. Maandag als hij echt jarig is gaat hij voor de laatste keer naar de Bever (de opvang) en dinsdag begint zijn nieuwe leven als KLEUTER.
Hij heeft dit laatste PEUTER-weekend zo'n drukke agenda dat hij even de tel kwijt is. Als ik 'm feliciteer zegt hij: " Ik ben pas over 1 nachtje echt jarig" , om er aarzelend aan toe te voegen "of 2 nachtjes". Niettemin wil hij graag de cadeautjes in ontvangst nemen. Van zijn ouders heeft hij de onvermijdelijke schoolspullen gekregen: een broodtrommel en een beker "als je klik hoort zit ie echt dicht".
4 jaar: een mijlpaal!
Hij is zich daarvan bewust. Hij heeft al een paar ochtenden meegedraaid op school en heeft al 2 vriendinnetjes.
Met een select gezelschap gaan we naar zijn school, die volgens Maps op 4 minuten loopafstand is. Hij gaat op de fiets (met zonder zijwieltjes) en staat bij elke stoeprand ongeduldig te wachten. We kijken door het raam van zijn groep naar binnen, lopen naar de ingang van groep 1, zien de kapstokken met allemaal dezelfde tasjes "daar moeten je spullen in" zegt hij alsof dat de gewoonste zaak van de wereld is. Ik denk aan de 4 R's uit mijn kleuterjuf-tijd: Rust, Reinheid en Regelmaat. De 4de was voor mij altijd de R van mijn voornaam! Maar voor hem begint mijn naam met O van oma.
's Middags gaan we naar de carnavalsoptocht kijken. 'Vroeger' kende hij geen kinderen uit de buurt - zijn opvang was bij het werk van zijn ouders - maar nu ziet hij ineens kindjes die hij kent "die zit in mijn klas" en hij wijst naar een als elfje verkleed meisje. Zelf is hij niet verkleed " ik had wel mijn brandweerhelm op kunnen zetten". Hij en zijn ouders hebben daar door alle verjaardagsdrukte niet aan gedacht. Volgend jaar zal hij vast ook op school carnaval vieren. "Dan ben je 5" zeg ik.
Volgens hem ben je dan volwassen. Tja.
Eerst nog 4 worden.... over 2 nachtjes slapen.

Vincent

Ik ging naar het van Goghmuseum en stapte in de wereld van VINCENT. Het 'van Gogh' is een prettig ruim opgezet museum zodat ik geen hinder had van al die andere bezoekers.
Ik ging op zoek naar de VINCENT die na een langdurig verblijf bij zijn broer Theo in Den Haag weer thuis bij zijn ouders in Nuenen woonde. De verhouding met vooral zijn vader was gespannen en misschien was dat wel de reden dat hij dagenlang door het boerenland zwierf en begeerde hij zoals hij zelf zei ' niets anders dan goed diep in het boerenland te zitten en 't te schilderen'. Er is uit die tijd een zelfportret van VINCENT als boer. Zijn schetsboeken (die gedigitaliseerd zijn)  staan vol met tekeningen van vooral landarbeidsters.
Mijn opoe -en nu komt het- was zo'n landarbeidster en zij is door VINCENT geschetst!
Ze was 15 jaar in die tijd (1885), was de oudste uit een groot gezin en moest al vroeg haar handen uit de mouw steken en geld verdienen.
Ze had geen oog voor die vreemde snuiter die daar rondliep met potlood en papier. Nooit heeft ze geweten dat zij model heeft gestaan voor een van de beroemdste 'boerenvrouwen' van VINCENT.
Graag had ik het schilderij van mijn opoe gezien, maar wat ik al vreesde ... het hing er niet.
Natuurlijk hing het niet in Amsterdam, het hangt waar het hoort, in het Noord Brabants Museum.
Toch was ik niet teleurgesteld, want ik heb het Brabantse land door de ogen van VINCENT leren kennen, het land waar ook mijn wieg en dat van mijn opoe heeft gestaan.
En binnenkort, als de carnavalsgekte weer voorbij is en Oeteldonk weer gewoon Den Bosch heet ga ik naar het portret van die landarbeidster kijken, die - ik weet het bijna zeker- mijn opoe was en geschilderd door VINCENT.

Tikkop

In de foyer van de Schouwburg zingt een koor AFRIKAANSE muziek als opwarmer voor de voorstelling over AFRIKA, om precies te zijn ZUID-AFRIKA. Het koor bestaat uit kleurig uitgedoste voornamelijk zwarte vrouwen. Hun krachtige stemmen ontroeren me, ik word er emotioneel van. Het vertrek van mijn dochter komt ineens dichterbij.
Met deze dochter ga ik naar TIKKOP,  de  'geënsceneerde, muzikale reading naar de ZUID-AFRIKA-roman van Adriaan van Dis'.
Ruim 2 uur worden we meegenomen naar het ZUID-AFRIKA van Nelson Mandela, de Boerenoorlog, de apartheid, de townships, de criminaliteit en het land van TIKKOP, de aan TIK verslaafde jongen.
Het is een beklemmende voorstelling met moeilijke vragen als " in hoeverre wordt het leven bepaald door omstandigheden en etnische afkomst " en " zijn wij Nederlanders verantwoordelijk voor het leed van anderen".
Ter afwisseling en om een beetje lucht te geven wordt er gezongen. Weer die prachtige AFRIKAANSE muziek en een nummer van Stef Bos: SUIKERBOSSIE

Ik laat het noorden achter mij
De lage vlakte achter mij
Ik laat mijn land voor wat het is
Mijn huis, mijn haard en mijn bezit

Het einde van de voorstelling is aangrijpend als TIKKOP huilend en roepend naar zijn moeder bijna ten onder gaat. Bijna, want zijn laatste woorden, zijn woorden van hoop.
Mijn dochter en ik praten nog lang na in een Amsterdams bruin café.
Zouden er in ZUID AFRIKA ook zulke cafés zijn?

Moonwalk

De MAAN staat in volle glorie aan de kraakheldere avondhemel te midden van heel veel sterren, de grote beer, het steelpannetje en de poolster. Het is koud, rond het vriespunt en we staan bij de verzamelplek te trappelen van ongeduld, maar vooral van de kou om te vertrekken. Als iedereen er is gaan we met een gids de vestingwallen op voor een MOONWALK, oftewel een VOLLEMAANWANDELING. De gids vertelt tijdens de wandeling over het roemruchte verleden van de oude, voormalige marinestad, over Michiel de Ruyter, de VOC missies die hier vandaan vertrokken, de oorlogsschepen die naar Engeland voeren en de maatregelen die getroffen werden tijdens de koude oorlog. We komen langs een enorm kanon dat recentelijk nog gerenoveerd is en nu als pronkstuk op een affuit (waarom denk ik nu aan prins Bernard?) op de vestingwal staat. Zo nu en dan zijn er op de bunkermuren - die geen bunkers blijken te zijn, maar dit terzijde -  lichtbeelden geprojecteerd van historische taferelen. Als klap op de vuurpijl worden we opgesloten in een stikdonkere 'bunker'. Dan ervaar je hoe donker echt donker is en gek hoor, maar het is in tegenstelling tot wat je verwacht 'lekker warm' in deze bunker. Kun je nagaan hoe koud het buiten is en we zijn er dan ook niet rouwig om dat de MOONWALK maar een uur duurt.
Na afloop is er als beloning voor de barre tocht warme choc.
De dagen erna vertel ik te pas èn te onpas aan iedereen die het horen wil (en ook aan wie niet) over onze VOLLEMAANWANDELING.

V&D

In mijn tienertijd was de V&D the place to be, om precies te zijn de roltrap in de V&D. De roltrap was een nieuw fenomeen ( net als het concept warenhuis). Stoere jongens en meiden stapten ogenschijnlijk nonchalant op de roltrap, bleven bovenaan even staan en 'rolden' dan weer naar beneden. Zien en gezien worden was het motto.
Ik vond de roltrap best eng en straalde, ondanks de bloemetjesbroek die mijn grote zus voor me genaaid had, vast alleen maar onzekerheid uit.
Kopen deed ik niks bij de V&D, want de kleren waren er ook toen al niet bepaald hip en make-up, schriften, pennen en agenda's kocht ik bij de HEMA.
Nog steeds koop ik bijna niks bij de V&D (en ben ook nog steeds een beetje bang op de roltrap) , maar het is wel mijn favoriete winkel. Je kunt er zo heerlijk anoniem snuffelen (zonder te kopen) tussen kleren, kousen, tassen en sieraden. Het personeel, gekleed in bedrijfskleding, is aardig en laat je met rust. De salade en versgeperst sap (in gezellige glazen kannen) van La Place zijn heerlijk.
Ik moet er niet aan denken dat mijn V&D verdwijnt.
Misschien moet ik een stille tocht organiseren voor het behoud van de V&D. Ik zie me al lopen met een spandoek met JE SUIS V&D er op!

Vind-ik-leuk-duimpjes

Poëzie is in.
Nee, niet de ellenlange, onbegrijpelijke gedichten verzameld in dichtbundels. Nee, poëzie is herontdekt op sociale media en aan het aantal VIND-IK-LEUK-DUIMPJES te zien worden de 'versjes'  gretig gelezen. En ze zijn leuk èn ongecompliceerd.
Bijvoorbeeld deze van ene Janneke Knüppe:
Als alles kan
in je kop
is iedere dag
er een als vrijdag
heus
let maar op

Nee, niet het niveau van PC Hooft-prijswinnares Anneke Brassinga (waar ik voordat zij de prijs kreeg nooit van gehoord had, maar dit terzijde):
Hoe stiller ik sta hoe meer ik minder –
de ruimte valstrik, genade neemt met sprongen af
tot vonk van dwaallicht rond het bokkige:
redeloos onding ik.

Ik vind het mooie dichtregels, maar veel VIND-IK-LEUK-DUIMPJES zal ze niet krijgen.

Lang voordat er sociale media waren, schreef Jules Deelder al, zonder dat hij het wist, DUIMGEDICHTEN. Op een van de enorme olietanken in de Europoort staat deze:
alles blijft
alles gaat voorbij
alles blijft voorbij gaan

en gister las ik op een muur aan de snelweg:
Heelal
hoe verder men keek
hoe groter het leek

Of Jules tegenwoordig op facebook zit weet ik niet - misschien is ie wel facebookloos- maar van mij krijgt hij een VIND-IK-LEUK-DUIMPJE

Zelf schrijf ik weleens een Elfje, een versje van 11 woorden met als opbouw 1, 2, 3, 4,1. Ook een soort DUIMGEDICHT, ware het niet dat ik mijn Elfjes nooit op facebook zet. Moet ik misschien ook maar eens gaan doen, bijvoorbeeld deze:
kwakkelweer
natte sneeuw
weer geen elfstedentocht
na hagel komt zonneschijn
kwakkelwinter

Hoeveel VIND-IK-LEUK-DUIMPJES zou dit opleveren?

Rothko

Het eerste wat opvalt aan de schilderijen van ROTHKO zijn de grote, soms stralende, soms doffe vlakken in geel, oranje, blauw, violet, veel donkerrood en nog meer chocoladebruin.
Vind ik dit mooi?
Ik vroeg het me al af voordat ik naar de overzichtstentoonstelling ging en nu ik ze in het echt zie weet ik het nog steeds niet.
Maar gek genoeg doen ze wel wat met me. Ik voel beklemming en gaandeweg ook een vreemde ontroering. Minutenlang staar ik naar ROTHKO's laatste schilderij: rood op canvas.
Rood, de kleur van het leven, maar ook van bloed! Volgens sommigen een verwijzing naar zijn zelfmoord. Dat lijkt me een nogal kort-door-de-bocht-analyse. Het bloederige, wrede rood waarin ROTHKO gevonden werd nadat hij zijn polsen doorgesneden had valt voor mij niet te rijmen met het paradijselijke, tere rood van ROTHKO's laatste schilderij.
Naast deze laatste ROTHKO hangt het laatste schilderij van MONDRIAAN: de Victory Boogie Woogie. Een gewaagde keuze. Maar ze hangen gebroederlijk naast elkaar, de kleine gekleurde blokjes van MONDRIAAN en het grote rode vlak van ROTHKO.
De rest van de dag zie ik steeds  in gedachte de soms stralende, soms doffe vlakken voor me in geel, oranje, blauw, violet, donkerrood en chocoladebruin, afgewisseld met het tere rood.
En zo eindigt deze druilerige, sombere zondag toch nog 'zonnig' met dank aan ROTHKO.